Psychopathie

Kennis over psychopathie

De verspreiding van kennis over psychiatrische stoornissen bij het algemene publiek vormt de drijfveer voor forensisch psychologe Corine de Ruiter om in de media haar deskundig licht te doen schijnen over Joran van der Sloot. In een opiniestuk in de Volkskrant van 15 juni jl. verdedigt zij zich tegen critici die haar verwijten dat ze haar professionele grenzen overschrijdt door in het openbaar allerlei psychologische kwalificaties ten beste te geven over een persoon die nationaal bekend is. Daargelaten of hier nu wel of niet professionele grenzen worden overschreden of de beroepsethiek wordt geschonden, is het de vraag of de educatie van het algemene publiek voldoende rechtvaardiging biedt voor de uitspraken in het openbaar van Corine de Ruiter – als psycholoog – over Van der Sloot. Twee punten zijn hierbij relevant: moet het algemene publiek voorgelicht worden over psychische stoornissen? En als dat zo is, hoe dan?
Het is dunkt mij moeilijk te betwisten dat enige kennis van zaken over psychiatrische stoornissen bij burgers in de samenleving geen kwaad kan. We leren ten slotte op school rekenen en taal en de namen van de hoofdsteden van Limburg en Noord-Holland. Nuttige kennis die van pas kan komen, net als kennis over depressie, psychose en psychopathie. Het nut ervan is denk ik vooral gelegen in het herkennen van dergelijke verschijnselen bij jezelf of mensen in je omgeving. Tot zover kan ik dus met De Ruiter meegaan. Maar levert het verschaffen van deskundig commentaar bij de ‘casus’ Joran van der Sloot hieraan een zinvolle bijdrage? Dat waag ik te betwijfelen. In de eerste plaats omdat Joran Joran is en niet typisch voor ‘de psychopaat’ (als al zo’n ‘type’ bestaat). Het commentaar van De Ruiter blijft te veel kleven aan de bijzondere persoon van Joran van der Sloot, met zijn persoonlijke geschiedenis en (on)hebbelijkheden. In de tweede plaats – en daarmee samenhangend – onstaat door de deskundige kanttekeningen van De Ruiter een eenzijdig beeld van ‘de psychopaat’ als moordenaar en verkrachter, ten koste van psychopathische gedragingen die een ander karakter hebben. Denk bijvoorbeeld aan persoonlijkheden met evident psychopathische persoonlijkheidskenmerken die machtsposities bekleden bij de overheid en het bedrijfsleven. Naar mijn oordeel roepen de goedbedoelde media-optredens van Corine de Ruiter dan ook meer vragen over psychiatrische stoornissen op dan dat ze beantwoorden.